Rozwój dziecka i wiedza na temat pierwszego roku życia dziecka są bardzo ważne. Pierwsze chwile po narodzinach dziecka otwierają całkowicie nowy rozdział. Tak wiele wyobrażeń o dziecku, tym jakie będzie, i sobie, jako rodzicu. Zdecydowana większość z nas obiecuje sobie, że od samych narodzin będzie najlepszym rodzicem na świecie, że będzie każdego dnia dbało i robiło dla dziecka wszystko. Czy aby na pewno wiemy jak do tego najlepszego na świecie wychowania podejść? Czy tak naprawdę wiemy czego potrzebuje nowonarodzone dziecko? Chciałabym dziś poruszyć ten temat. A jest nim – wspieranie i rozwój w pierwszym roku życia dziecka.
Pierwszy miesiąc życia dziecka
Bycia raczej biernym obserwatorem – na tyle pozwala pierwszy miesiąc życia dziecka.. Jego wzrok nie jest jeszcze dobrze rozwinięty, a oczka (przez około pierwszy miesiąc) są nadwrażliwe na światło. Maluch odróżnia odcienie zaledwie bieli i czerni, słabo reaguje na kontrasty i szczegóły – wszystko jest dla niego rozmazane. Potrafi jednak wodzić wzrokiem za obiektem znajdującym się w odległości 20-30cm.
Dziecko do 2. miesiąca życia koncentruje się na swoich potrzebach i utrzymaniu fizjologicznej równowagi: głód-sytość, zimno-ciepło, ból-komfort, mokro-sucho. Gdy coś jest nie tak lub maluch poczuje się niekomfortowo – pojawia się płacz. Właściwe odczytanie sygnału to klucz do sukcesu. Dzięki temu kształtuje się zaufanie w relacji rodzic-dziecko, a maluch wie, że otrzyma od nas wsparcie i może na nas polegać w ciężkich chwilach.
Powody płaczu niemowląt
Płacz dziecka może być wywołany wieloma czynnikami zależnymi od samopoczucia czy potrzeb fizjologicznych. Maluchy reagują płaczem, ponieważ nie potrafią inaczej się porozumiewać z rodzicem czy opiekunem. Jak reagować, gdy dziecko płacze?
- sprawdzić zawartość pieluszki – gdy sytuacja tego wymaga, zmienić ją;
- podnieść i przytulić; nosić aż do ukojenia, a dopiero potem odłożyć;
- instynktownie uciszać, czyli delikatne „szzzzzz” do ucha lub nucić kołysankę;
- podać maleństwu pierś lub butelkę;
- otulić ciasno w kocyk.
Zespół dziecka potrząsanego (SBS)
Rozwój dziecka w pierwszym roku w życia, jak i żaden następny, nie powinien być przepełniony złem. Nie wolno potrząsać ani gwałtownie odkładać dziecka, aby je uciszyć w momencie płaczu! Może przynieść to ogromne konsekwencje, właśnie takie jak Zespół dziecka potrząsanego (SBS – shaken baby syndrome). U dziecka, w przeciwieństwie do osoby dorosłej, główka względem reszty ciała jest duża i ciężka, ciemiączko nie jest jeszcze zarośnięte, a mięśnie szyi nie są wystarczająco dobrze rozwinięte. Gwałtowne potrząsanie może uszkodzić cienkie naczynia krwionośne i doprowadzić do wylewu krwi do mózgu. Może wiązać się to z utratą wzroku, słuchu, napadami drgawek, a nawet śmiercią dziecka.
Półroczne dziecko
Między 2. a 6. miesiącem życia dziecko staje się bardziej aktywne, zaczyna reagować uśmiechem i wzrasta jego wrażliwość na bodźce zewnętrzne. Powoli dojrzewa układ nerwowy, a wraz z nim pamięć, zdolności motoryczne i poznawcze oraz koordynacja wzrokowo-ruchowa. Blisko półroczne dziecko zaczyna samo szukać kontaktu – chwyta i przytrzymuje opiekuna, kieruje do niego uśmiech, wyciąga rączki. Niezadowolenie nadal sygnalizowane jest płaczem, a rolą rodzica/opiekuna jest zaspokojenie tej potrzeby.
Rutyna i powtarzalność
Dzięki dobrej relacji z dzieckiem i odpowiedniej pielęgnacji przez opiekuna, maluch potrafi cierpliwie poczekać krótką chwilę. Już w pierwszym roku życia dziecko czy się samodzielnego radzenia sobie z nieprzyjemnością, jednocześnie będąc świadomym, że ostatecznie otrzyma pomoc.
Rodzic powinien również zaspokajać potrzebę przyjemności i towarzystwa. Zabawy w naśladowanie, „Akuku!”, robienie różnych min, zbliżanie do niego twarzy i mówienie czule – to idealne rozwiązanie. Dla małego dziecka bardzo ważna jest także rutyna i powtarzalność w codziennej opiece. Może spodziewać się następujących po sobie czynności, a dzięki temu jest bardziej spokojne i czuje się bezpieczniej.
Zaleca się również mówienie do dziecka w momencie, gdzie coś robimy. Dzieci wręcz uwielbiają nas słuchać.
Co może wywołać uczucie zaniepokojenia u małego dziecka?
- nadmiar osób opiekujących się nim lub przebywających w tym samym pomieszczeniu;
- chaotyczny plan dnia, brak codziennej rutyny;
- hałas i nadmiar bodźców z otoczenia;
- niewygodne ubranka;
- napięta atmosfera w domu (dziecko czuje nasze emocje).
Potrzeba bliskości w życiu dziecka
Potrzeba bliskości jest równie ważna jak zaspokojenie głodu czy potrzeba snu. Niezaspokojenie tej sfery może skutkować niepewnością w kontakcie z opiekunem, a dalej w kontaktach z innymi; zmiennością nastrojów czy grymaszeniem. Aby tego uniknąć wystarczy tylko kochać, przytulać i spędzać czas. Po prostu być. Rozwój dziecka w pierwszym roku w życia powinien być przepełniony miłością. To naprawdę niewiele, prawda?
Rozwój dziecka – 6 miesięcy
Rozwój dziecka 6 miesięcy i wyżej sprawia, że staje się bardziej samodzielne i aktywne. Drzemki są coraz częściej w tym samym momencie dnia, okres czuwania zmniejsza się, a ciekawość względem otoczenia wzrasta. Rozwój zdolności manualnych i motorycznych sprawia, że dziecko staje się bardziej samodzielne. Dziecko potrafi samodzielnie siedzieć, dalej uczy się raczkować, a w następstwie tego – chodzić. Może podążać za opiekunem i kontrolować miejsce, w którym obecnie chce przebywać. Dziecko odróżnia danego opiekuna od innych i traktuje go jako bezpieczną bazę. Stara się zawsze mieć go w pobliżu, ponieważ czuje się spokojniej podczas eksploracji świata. Dziecko w tym wieku większość czasu spędza na zabawie, zachęca do tego opiekuna i szuka jego uwagi. Opiekun zmienia się w przyjaciela i kompana do zabawy.
Raczkowanie – kiedy możemy się tego spodziewać?
W większości przypadków maluchy rozpoczynają swoją przygodę z raczkowaniem w okolicach 7.-9. miesiąca życia; niemniej jednak nie ma na to reguły. Poprzedzone jest to turlaniem się z brzuszka na plecy czy też kołysaniem. Raczkowanie wspomaga ćwiczenie równowagi oraz rozwój i siłę mięśni dziecka. Wspiera także jego rozwój fizyczny oraz umysłowy.
Etapy, które poprzedzają i zapowiadają raczkowanie:
- Leżenie na brzuszku i stopniowe podnoszenie głowy (2-3. miesiąc).
- Podnoszenie całej klatki piersiowej wspierając się na rączkach (ok. 4. miesiąc).
- Przewracanie się z brzucha na plecy (5-6. miesiąc), zaś z pleców na brzuch (ok. 6-7. miesiąc).
- Następnie dziecko opanowuje sztukę pełzania i podkurczania kolan by następnie podejmować próby raczkowania.
Lęki i pierwszy rok życia
Lęki i pierwszy rok życia mają ze sobą sporo wspólnego. Właśnie blisko 8-9. miesiąca życia wykształca się lęk przed obcymi osobami i przedmiotami, dzięki temu dziecko pilnuje się i pozostaje w pobliżu opiekuna. Maluch wie, że zabezpiecza on przed zagrożeniami otaczającego je świata. Dziecko porozumiewa się z nami gestami i mimiką. Potrafi ono reagować konkretnym gestem na coś, czego nie chce, np.: wypluwa jedzenia, gdy jest najedzone czy wyrzuca przedmioty zbędne. Towarzyszy temu gaworzenie, które zapowiada zbliżające się pierwsze słowa.
Jakie zachowania powinny być kategorycznie zakazane w relacji rodzica z dzieckiem?
- sprawianie fizycznego bólu (szczypanie, potrząsanie, bicie – tak, klaps to też bicie);
- ekspresja złości (krzyk, gwałtowne ruchy);
- celowe sprawienie przykrości i poczucia odrzucenia;
- straszenie dziecka, robienie czegoś czego się aktualnie nie spodziewa.
A na koniec…
Jak wspominacie rozwój dziecka w pierwszym roku życia Waszych pociech? Macie córeczkę, synka, a może więcej niż jedno dziecko?
Szczerze zachęcam was do dyskusji i dzielenia się swoimi doświadczeniami w komentarzach poniżej, a także do udostępniania postu w celu edukacji większej części społeczeństwa.
#wykapananiania
Udostępnij!
